Rouwen is een grillig proces
Weblogs
Wat mij altijd weer raakt is de traditie van de ‘erehaag’ voor een overleden cliënt, zoals in veel verpleeghuizen gebruikelijk is. Prachtig. Als een overleden cliënt uit het gebouw wordt gedragen, vormen alle medewerkers een lange rij aan weerszijden van het gangpad. Om op een waardige manier uitgeleide te doen. Iedereen doet mee: zorgmedewerkers, restaurantmedewerkers, beleidsmedewerkers en leidinggevenden.
De laatste eer
Ook in de gehandicaptenzorg wordt veel aandacht besteed aan het afscheid van overleden medebewoners. Zo zag ik onlangs een vlog waarin bewoners met een behoorlijke verstandelijke beperking op hun eigen, zeer bijzondere manier een boodschap voor de nabestaanden hadden ingesproken. Voor mij vormen deze rituelen een manier om iemand waardig de laatste eer te bewijzen.
Aandacht voor medewerkers
Ondanks alle kennis, rituelen en gedenkplekken blijkt het voor medewerkers in de zorg aftasten. Zij krijgen zowel professioneel als persoonlijk onherroepelijk te maken met de dood, sterven en rouw. Hebben we wel evenveel oog en aandacht voor onszelf als voor de cliënten waar iedereen zo hard voor werkt?
Meeleven
Toen ik zelf weer aan het werk ging na de relatief snel opeenvolgende overlijdens van mijn ouders merkte ik hoe fijn het is als mensen laten merken dat ze meeleven. Je verhoudt je even tijdelijk op een andere manier tot je omgeving en ook tot je werk. Ik keek bijvoorbeeld een keer naar een ontwerp van een nieuw elektronisch zorgdossier en dacht bij mezelf; ‘Waar gaat dit over?!’.
Tekenen van rouw
Het leven gaat voor een buitenstaander gewoon door, maar voor jou niet. Er wordt best snel weer hetzelfde beroep op je gedaan. Ik heb me toen ook gerealiseerd wat vroeger in Katwijk - waar ik ben opgegroeid - de functie is geweest van het in het zwart gekleed gaan, als teken van rouw. Je hoefde dan als weduwe niets te zeggen. Die kleding deed dat voor je. Verlies was heel zichtbaar.
De eigen rouwervaring
Die eigen rouwervaring neem ik zeker mee in mijn rol als bestuurder zoals nu bij ’s Heeren Loo. Wat soms wel echt zoeken is, is hoe divers en gevarieerd de ervaringen en ook behoeftes van medewerkers kunnen zijn. Het is heel persoonlijk hoe mensen met verlies van verschillende dierbaren omgaan. Dat vraagt van mij als leidinggevende voortdurend aftasten, flexibel meebewegen maar soms ook tegengas geven, stuntelen en daar weer op terugkomen.
Signalen en regels
Ook de tijdsduur van rouw verloopt grillig en heeft een hele andere betekenis en intensiteit voor mensen. De één wil juist wel weer graag snel aan het werk, de ander heeft aan het begin een aantal weken vrij nodig. Ik heb ervaren hoe belangrijk contact is in het oppikken van indirecte signalen, zoals een appje op zondag. Ik ben ervan overtuigd geraakt dat dit soort grillige processen niet te vatten zijn in uniforme regels. Juist het aftasten en afstemmen op de unieke situatie van een persoon die te maken heeft met de dood is cruciaal.
Ageeth Ouwehand
Ageeth Ouwehand is raadslid bij de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving en bestuurder bij ’s Heeren Loo zorggroep voor mensen met een (verstandelijke) beperking. Ageeth schreef dit blog als bijdrage aan het adviestraject Stervelingen. Met het advies wil de Raad bijdragen aan een betere omgang met en het gesprek over de dood. Want het is niet altijd makkelijk om over de dood te praten in een samenleving die op leven en maakbaarheid is gericht. Dat speelt zeker ook in de zorg. Luister ook naar de gelijknamige podcast.
Alle blogs in de reeks 'Stervelingen'
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
-
Pas weer een afscheid meegemaakt van een bewoner. Mooi hoe betrokken de medewerkers en de geestelijke verzorger dat vormgeven. Als extra nog met elkaar naar de gedenkmuur is waardevol.