Aanmelden

Het symposium is voor medewerkers uit de zorg en het sociaal domein: artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, hulpverleners, bestuurders, en kwaliteits- of communicatieadviseurs. Ook personen uit andere sectoren, die vanuit andere invalshoeken over expertise over omgaan met de dood beschikken, zijn van harte uitgenodigd. Meld u aan via deze link: Registratie | symposium Zorgen voor de dood (yellenge.nl) Aan deelname zijn geen kosten verbonden.

Programma

Dagvoorzitter
Ageeth Ouwehand (raadslid RVS en lid Raad van bestuur s’ Heeren Loo)

13:00   Inloop 

13:30   Plenair programma

• Jan Kremer en René ten Bos: Perspectieven op de dood.

Jan Kremer is raadslid bij de RVS, gynaecoloog en hoogleraar patiëntgerichte innovatie bij het Radboudumc. René ten Bos is voormalig denker des vaderlands en hoogleraar filosofie bij de faculteit der managementwetenschappen van de Radboud Universiteit. 

• Jannie Oskam, dubbel ervaringsdeskundig in de zorg (als werker en als patiënt) en auteur van 'Tussenland. Over leven met de dood in je schoenen'. 
   
• Panel gesprek over de vraag hoe je de inzichten uit de palliatieve zorg breder kan verspreiden binnen de gehele zorg. 

Met: Saskia Teunissen (hoogleraar Palliatieve zorg / Hospicezorg), Fatos Ipek-Demir (projectadviseur Pharos), Robin Kok (lid RVS jongerennetwerk VeRS, adviseur inclusief werkgeverschap, patiënt taaislijmziekte), Marike de Meij (huisarts en voorzitter palliatief team OLVG), Yvo Smulders (internist-opleider, AmsterdamUMC)
 

14:15  Koffiepauze en mogelijkheid om over ‘de markt’ te struinen

Op de markt zijn onder andere publicaties van het Landelijk Expertisecentrum Sterven en bureau MORBidee beschikbaar. Ook is er kunst te bekijken en zal er een mogelijkheid zijn nieuwe woorden rondom dood, sterven en rouwen voor de Nederlandse taal in te sturen.
 

15:00   Keuze uit de volgende workshops

1. Gesprek in het donker over de vraag: Wat heb je zelf nodig om goed dood te kunnen gaan?
   Sandra Schouten (Het Huis van Proeven)
2. Workshop interculturele palliatieve zorg
   Fatos Ipek-Demir (projectadviseur Pharos)
3. Socratische wandeling over de dood
   Laura Hartman (filosoof, staflid RVS)
4. Wandelworkshop ‘Een ontdekkingstocht rond rituelen’
   Pieternel van Amelsvoort (artistiek leider Diva Dichtbij)
5. Workshop: Waarom zijn we ontroostbaar? Een historische verkenning 
   Christoph Jedan (filosoof, Rijksuniversiteit Groningen)
6. Workshop: De schoonheid van rouw
   Mirjam Schulpen (rouwbegeleider)
7. Workshop: Hoe vind je als zorgmedewerker de ruimte om gesprek over de dood aan te gaan? 
   Jan Kremer (raadslid RVS) en Evert Schot (staflid RVS)

16:20   Afsluiting
Met onder andere een gedicht van Dominique Engers

16:45   Borrel

Gelegenheid tot napraten en op de markt te struinen

Omgaan met de dood

Rondom sterven en de dood heerst vaak ongemak, zowel in de samenleving als in de zorg. De neiging is dan al snel de dood te negeren of te bestrijden. Daardoor zijn ons handelingsrepertoire en ons vocabulaire rondom de dood en rouw beperkt. Zeker in de zorg. We missen taal, en soms vaardigheden om uitdrukking te geven aan de variëteit, grilligheid en ambivalentie rondom de dood. Om beter te kunnen leven, ook met het einde in zicht. Immers: de dood is onderdeel het van het leven – zeker in de zorg. 

Grenzen aan genezen en verbeteren

De RVS publiceerde vanuit het thema ‘Grenzen aan genezen en verbeteren’ recent twee adviezen die pleiten voor een beter gesprek over de dood. In onze podcast en het bijbehorend inspiratieadvies Stervelingen; Beter samenleven met de dood (2021) laten we zien hoe we beter kunnen samenleven met onze eindigheid en vergankelijkheid. En in ons advies Leven met het einde in zicht (2022) benadrukken we het belang van vroegtijdige inzet van een brede benadering van medische, mentale, sociale en existentiële zorg en hulp. Zeker voor mensen die door ziekte of ouderdom leven met de dood in zicht. 

In gesprek

Tijdens het symposium op 17 juni 2022 gaan we graag met zorg- en hulpverleners en andere betrokkenen over deze thema’s in gesprek. Met aandacht voor de irrationele, emotionele en ingrijpende kanten van omgaan met de dood. In persoonlijke gesprekken, lezingen, workshops en bijdragen van kunstenaars hopen we invoelbaar te maken hoe het ongemak impliciet ons handelen stuurt – ook in de zorg. Zo bieden we handvaten en inspiratie om het gesprek over de dood en de omgang ermee makkelijker te maken.

Vervoer

Er is vervoer beschikbaar vanaf een aantal stations in de omgeving. Ook kunt u gratis parkeren op het terrein van het Nationaal Park De Hoge Veluwe.