Blogreeks In het Oog van de Storm: Onnodig lange crisissituatie is funest voor een gezonde samenleving

Weblogs

De coronacrisis raakt ons allemaal. Zowel de gezondheid van onszelf en onze dierbaren als de manier waarop wij met elkaar samenleven. Waar hoopvolle nieuwe initiatieven en samenwerkingsrelaties ontstaan, bekruipt ons tegelijkertijd het gevoel dat er een mondiale crisis gaande is die zijn weerga niet kent. Dit zorgt ervoor dat een veelheid aan maatschappelijke vragen nu urgenter zijn dan ooit tevoren. In deze speciale blogreeks reflecteren raadsleden op de maatschappelijke vragen die de coronacrisis teweeg brengt.

Beeld: ©RVS

Onnodig lange crisissituatie is funest voor een gezonde samenleving

De coronacrisis wordt steeds heviger. De toon van onze regering wordt strenger; Nederland raakt steeds verder in crisismodus. Afwijken van adviezen wordt strafbaar. En juni is nog ver weg. Hoewel dit soort draconische maatregelen in tijden van crisis nodig zijn, is het van cruciaal belang dat we tijdens deze fase nadenken over de voorwaarden waaronder de crisismaatregelen straks kunnen worden afgebouwd. Want hoewel crisismaatregelen Nederlanders beschermen tegen het coronavirus, zijn ze in potentie schadelijk voor de gezondheid van een groot deel van de samenleving.

Leerzame lessen

Sinds eind 2019 werken wij vanuit de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving aan een advies voor de Tweede Kamer over de organisatie en financiering van de acute zorg in Nederland. Hoewel dit rapport nog niet is afgerond, leert de huidige crisis dat de organisatie van de acute zorg onder druk vloeibaar is. Samenwerking tussen zorgaanbieders komt ineens van de grond, het werk van zorgprofessionals krijgt eindelijk de terechte waardering en veel mooie zorginnovaties zien het licht. Bovendien is de Rijksoverheid terug als sterke regisseur van het acute zorgstelsel. Leerzame lessen.

Meer dan alleen Corona

Toch is het van belang dat we verder denken dan de huidige crisis met bijpassende retoriek van strijd, helden en covidiots. Want hoewel crisismaatregelen dapper en noodzakelijk zijn, is er ook een groot deel van de samenleving dat lijdt onder de huidige situatie. Denk aan kinderen die in een kwetsbare situatie thuis zitten, eenzaamheid in verpleeghuizen. Of aan de GGZ-patiënten die noodzakelijke behandelingen missen. Patiënten die (te) lang moeten wachten op een diagnose en daardoor hun overlevingskans zien dalen. Ook dit veroorzaakt potentieel grote maatschappelijke- en gezondheidsschade. Acute zorg is meer dan alleen corona.

Onzekere tijden

Vanuit verschillende hoeken uit de samenleving klinkt het pleidooi om goed na te denken over de proportionaliteit van de huidige maatregelen. Zo pleitte Marli Huijer er deze week voor, dat de angst voor het sterven niet het enige motief mag zijn in de besluitvorming over de coronacrisis. Daarnaast is er kritiek op de interpretatie van besmettings- en sterftecijfers. Is het logisch crisismaatregelen aan te scherpen, als de effecten van eerdere maatregelen nog niet zichtbaar zijn? Kortom, hoe weten we dat de maatregelen die we nu nemen proportioneel zijn? Het antwoord op deze vraag kunnen we helaas nu onmogelijk weten. Daarvoor zijn er te veel onzekerheden. We moeten, zoals Mark Rutte aangaf ‘met 50 procent van de kennis 100 procent van de besluiten nemen’.

Van crisissituatie naar complexe situatie

Wat we wel weten is dat de huidige crisis eindig is en het normale leven weer opgestart zal worden. Daarom is juist belangrijk dat er nu nagedacht worden over de voorwaarden waaronder de crisismaatregelen kunnen worden afgebouwd en dat dit niet onnodig lang duurt. Dat geeft mensen perspectief in deze onzekere tijd. Bovendien verplicht dit tot het maken van een proportionele afweging tussen verschillende maatschappelijke belangen. Want als de crisis onder controle is, wordt de situatie complexer. Dan zijn de zorghelden van nu weer gewone mensen. En dan moeten ingewikkelde beslissingen gemaakt worden, waarbij verschillende perspectieven en belangen moeten worden afgewogen. Dat vraagt minder om daadkrachtige doeners, maar om bescheiden bestuur met oog voor alle perspectieven in de samenleving.

Jan Kremer & Jan-Luuk Hoff

Reactie toevoegen

U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.

* verplichte velden

Uw reactie mag maximaal 2000 karakters lang zijn.

Reacties

  • Een wijze oproep. Het is immers altijd te vroeg totdat het PLOTSELING te laat is. Deze dialoog vergt wel een breedte aan deskundigheid en een diepte aan luisteren om holistisch te kunnen zien, horen en handelen. Hoe doen we dat, met elkaar?

    Van: Ger Haan | 26-03-2020, 08:15

  • Goede analyse en terechte oproep! Van belang is de doorzettingsmacht zoals deze nu top down ingezet wordt- oog voor eigen kracht van mensen, blijvende rol van wetenschappelijke kennis en over eigen grenzen heen bereid zijn te denken en te doen. Leren voor de toekomst ipv terugvallen in verleden. Nogmaals dank

    Van: Jac de Bruijn | 25-03-2020, 18:48