De ene eenzaamheid is de andere niet
Weblogs
Van 1 t/m 8 oktober is het de Week tegen Eenzaamheid. Ontmoeting en verbinding staan hierbij centraal. Joan van Baarle schrijft over de verschillende soorten eenzaamheid waarmee de derde levensfase wordt geconfronteerd. En het belang van spreken over eenzaamheid in het tegengaan daarvan.
Aandacht voor eenzaamheid vereiste voor geschenk van de eeuw
Hieronder volgen de eerste regels van het boek ‘Mijn eenzaamheid. Het taboe doorbroken’ dat ik schrijf over eenzaamheid onder 65-plussers. Volgens de RVS is deze groep het geschenk van de eeuw, maar zonder aandacht voor eenzaamheid onder deze groep gaat het geschenk van de eeuw verloren.
Mijn eenzaamheid
‘Als ik het afgelopen jaar de krant las, nog voor het covid-19 virus uitbrak, stond er regelmatig een artikel over eenzaamheid in. En naarmate het aantal artikelen toenam, groeide mijn irritatie. Ik wist zeker dat alle goede bedoelingen van het organiseren van activiteiten voor eenzame ouderen door instanties en de overheid voor mij niet de oplossing waren. Ik voelde mij eenzaam, dát wist ik wel.’
Existentiële, emotionele en sociale eenzaamheid
In mijn zoektocht naar wat mij zo irriteerde, had ik een gesprek met Prof. dr. Anja Machielse, bijzonder hoogleraar Empowerment kwetsbare ouderen aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Zij vertelde dat er drie soorten eenzaamheid zijn: existentiële, emotionele en sociale eenzaamheid. Bij mensen die kampen met sociale eenzaamheid kan het faciliteren van activiteiten met anderen helpen om hun gekrompen netwerk aan te vullen met nieuwe sociale contacten, terwijl dit bij existentiële en emotionele eenzaamheid juist averechts werkt.
Existentiële eenzaamheid: zoektocht naar verbinding
Bij existentiële eenzaamheid gaat het om zingeving, het gevoel erbij te horen en verbindingen maken. Dit wordt moeilijker naarmate we ouder worden. Ik constateer namelijk dat ouderen vanaf de pensioengerechtigde leeftijd niet meer op hun kracht, ervaring of wijsheid worden aangesproken. Wel op hun kwetsbaarheid en zwakte. Dit merk ik overduidelijk tijdens de coronacrisis. Vanaf 70 jaar is iedereen kwetsbaar. Maar ikzelf, 74 jaar, reken mijzelf niet tot de kwetsbaren.
Emotionele eenzaamheid: groot verlies of verdriet
Bij emotionele eenzaamheid gaat het om een groot verlies of verdriet, bijvoorbeeld het overlijden van een familielid of de dood zelf in de ogen kijken. Niemand kan dan voelen wat jij doormaakt, niemand heeft hetzelfde verlies te dragen! Dan is het zaak het verdriet zoveel en zo vaak als mogelijk te delen.
Een luisterend oor
Existentieel en emotioneel eenzame ouderen verdienen vooral een luisterend oor. Bij het maken van beleid moet hier aandacht voor komen. Het sturen van kaartjes of organiseren van uitjes zijn mooie initiatieven, maar meer is nodig om de verschillende soorten van eenzaamheid tegen te gaan. Wat echt belangrijk is, is dat hulpverleners worden opgeleid of bijgeschoold om hierover gesprekken te kunnen voeren
Hulp begint bij het doorbreken van het taboe
Om erachter te komen aan welk soort eenzaamheid een oudere lijdt, zal echter eerst het taboe moeten worden doorbroken. Ouderen zullen zelf hun mond moeten opendoen zodat zichtbaar wordt hoe groot het probleem van eenzaamheid is. Nu durven ze dat vaak niet uit schaamte of uit angst om veroordeeld te worden. Dat ondervond ik bij mijn zoektocht naar ouderen voor een interview voor mijn boek. Niemand zei zich eenzaam te voelen.
Samen praten tegen eenzaamheid
Ik pleit er daarom voor dat we samen meer gaan doen tegen eenzaamheid. Ook de overheid kan hierbij iets doen. Kijk bijvoorbeeld naar Engeland. De staatssecretaris voor eenzaamheid Tracey Crouch startte in 2019 de landelijke campagne ‘Laten we praten over eenzaamheid’. Toen de cijfers over eenzaamheid ten tijde van corona schrikbarend toenamen, herhaalde haar opvolgster deze campagne. In Nederland zou het helpen meer gesprekken over eenzaamheid te voeren. Om vervolgens maatwerk te kunnen leveren bij het vinden van oplossingen.
Over de auteur
Joan van Baarle
Joan van Baarle (1946) is maatschappelijk werker en politicoloog. Zij had verschillende leidinggevende functies bij de opvang van asielzoekers en mishandelde vrouwen. In 2017 verscheen haar boek ‘Gevangen in geluid’. Daarin beschrijft zij het ondraaglijk lijden van haar dochter door de aandoening tinnitus (oorsuizen).
Alle weblogs in de reeks 'De derde levensfase'.
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
-
De existentiële en emotionele eenzaamheid is een zeer belangrijk zo niet essentieel item ook in mijn leven van bijna 80 jaar.
Hoe komt dat?
In leidinggevende functies heb ik altijd controle gehad over mijn omgeving en mijzelf. Sinds acht jaar mantelzorger beheerst machteloosheid, onzekerheid, angst, zorgen en verdriet mijn leven. In een 24/7 omgeving wordt uitstekende zorg voor mijn partner gegeven hetgeen voor ons beiden absoluut een grote verlichting gaf toen wij in dit concept 4 jaar geleden kwamen wonen. Maar dat is niet alles of voldoende in het leven.
Enige aandacht of luisterend oor voor mij ontbreekt volledig. Ondanks dat ik toch uiteindelijk ook als 'zorgend' partner onderdeel van het team ben. Nee, ik ben volledig lucht en besta niet, ben niet aanwezig, quod non!
Een groot, niet te vergeven en nog minder te begrijpen tekortschieten van dit zorgende personeel van deze organisatie heeft hier de overhand.
Mijn conclusie: waardeloos management van 'Fokuswonen' dat volledig misplaatst is met ontbrekende vakkennis, die blijkbaar misleidende, zeker onvolledige, instructies aan haar personeel geeft.
Jammer, maar het vergald in sterke mate de laatste jaren van mijn derde leven! Dat had ik mij anders voorgesteld!
rolfmerle2@gmail.com -
Waar kan ik het boek verkrijgen?
Het is een zeer actueel onderwerp wat voor ons als babyboomers gelden zal, -
Waarom zet u ons niet in het zonnetje met onze zonnebloem en de mogelijkheden die wij juist bieden voor onze gemeenschappelijke eenzame
Groetjes Niemand
het gaat niet om mij maar om onze Zonnebloem -
Dank voor je reactie. Fijn te lezen dat mijn blog helderheid heeft kunnen brengen in de verschillende soorten eenzaamheid. Nog even wachten op mijn boek, waarin mijn persoonlijk verhaal, interviews en praktische informatie centraal staan.
-
Goed om dit onderwerp op de kaart te zetten! En juist in deze tijd van snelheid en haast een onderwerp om bij stil te staan.
-
Ben onder de indruk van wat ik hier lees. Heel goed dat er aandacht voor komt. Verhelderend ook om de verschillende vormen te beschrijven. Ben zeer benieuwd naar het boek!