De kaders van de rechtsstaat

Buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën staat als thema al jaren op de politieke agenda. Dat is begrijpelijk, omdat er politiek-maatschappelijke zorgen leven over deze financiering en de mogelijke doorwerking in de Nederlandse samenleving. De vraag, welke instrumenten de overheid heeft om ondermijnende vormen van financiering tegen te gaan is dan ook nog steeds actueel. Op verzoek van het kabinet heeft de RMO hierover in een brief geadviseerd.

Financiering

Dat moskeeën – net als kerken – zoeken naar een bron van financiering is logisch: ze krijgen immers in principe geen subsidie van de Nederlandse overheid. Dit is een implicatie van de vrijheid van godsdienst en de scheiding van kerk en staat. Met het aantrekken van financiering is in juridische zin dus niets mis, zelfs niet als die financiering aan bepaalde overtuigingen gebonden is.

Overheidsoptreden

Buitenlandse financiering van Nederlandse moskeeën is wel een probleem als ze oproept en leidt tot handelen tegen de Nederlandse rechtsstaat en democratie. Diezelfde rechtsstaat biedt een duidelijk kader voor overheidsoptreden in dezen. Politie en justitie zijn bevoegd om op te treden in geval van strafrechtelijk handelen; voor lokale politie en lokaal bestuur is een taak gelegen in het optreden tegen ordeverstoring en destabilisering. De nationale veiligheidsdiensten hebben bovendien de taak om terroristische activiteiten en staatsondermijning te voorkomen, ook als ze vanuit religieuze gemeenschappen komen.

Versterking van de intensieve diplomatie

Hier vraagt de RMO aandacht voor een belangrijk aangrijpingspunt: de versterking van de intensieve diplomatie. Internationaal moet intensieve diplomatie worden bedreven om kennis over mogelijke ondermijnende financiering op te sporen. Het actief uitdragen van het principe van reciprociteit geeft de Nederlandse overheid titel om met die landen, waar dit type financiering vandaan komt, een gesprek aan te gaan over wat binnen de grenzen van Nederland toelaatbaar is, en wat niet. Hier ligt ook de mogelijkheid om op internationaal niveau druk uit te oefenen om ondermijnende financiering te bestrijden.