Straf en zorg: een paar apart
Sommige mensen hebben psychiatrische of ernstige psychische problemen én leveren gevaar op voor anderen. Ze lijden bijvoorbeeld aan schizofrenie of een antisociale persoonlijkheidsstoornis én berokkenen anderen schade of plegen strafbare feiten. Goed omgaan met deze mensen is een moeilijke opgave.
Twee werelden
Deze mensen maken deel uit van twee werelden. Die van justitie en die van de zorg, die zich in de praktijk moeizaam tot elkaar verhouden. ‘Justitie’ reageert vooral op de daad en heeft minder aandacht voor interventies om recidive te voorkomen. ‘De zorg’ reageert vooral op de hulpvraag van een patiënt en heeft minder oog voor de noodzaak om aan mensen soms ook grenzen te stellen.
Alternatieven
In het advies ‘Straf en zorg: een paar apart’ reikt de RMO alternatieven aan voor de wijze waarop kan worden omgegaan met de groep delictplegers met psychiatrische en psychische problemen. De manier waarop dat thans gebeurt, roept namelijk vragen op. Er zijn hoge recidivecijfers, gebrekkige nazorg en ontoereikende hulpverlening tijdens en voorafgaand aan detentie.
Aanbevelingen
De RMO doet de volgende aanbevelingen:
- Laat niet langer het straf- of zorgsysteem elk vanuit zijn eigen logica de interventies bepalen. Stel eerst de vraag welk doel centraal zou moeten staan – vergelding, recidivevermindering, afschrikking, et cetera – en welke middelen daarbij effectief zijn.
- Werk aan een betere aansluiting tussen straf en zorg. De zorg kan meer activeren en duidelijker grenzen stellen. De straf, op zijn beurt, kan zich preciezer richten op een passende combinatie van begrenzing, behandeling, zorg en vergelding. De RMO werkt verschillende wegen uit om deze betere aansluiting vorm te geven.
- Een derde aanbeveling is om meer informatie te verstrekken en zo meer evenwicht te brengen op het publieke speelveld waarin burgers, media en overheid opereren. Dit is niet alleen nodig bij ernstige incidenten wanneer de roep om krachtige maatregelen groot is, maar structureel en permanent.