Inhoud stuurt de beweging
Het doel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) is te bevorderen dat alle mensen ‘meedoen’ in de samenleving. In het advies Inhoud stuurt de beweging laat de RMO zien dat de wet op verschillende manieren vorm kan krijgen. Op dit moment zijn gemeenten bezig de voor de WMO nodige operationele zaken te regelen. De Raad vreest nu dat daarmee het eigenlijke doel van de wet uit het zicht zal raken. Hij biedt daarom drie verschillende beelden (scenario’s) aan waarmee over de inhoud van de wet kan worden gedebatteerd.
Krachtige gemeente
Het scenario ‘De gemeente aan het roer’ gaat ervan uit dat de samenleving vooral baat heeft bij een krachtige gemeente. Zo’n gemeente investeert in het zelfredzaam maken van mensen die anders afhankelijk zullen blijven of zich als zodanig zullen blijven opstellen. De nadruk ligt op ondersteuning van (zeer) kwetsbare burgers. In het scenario ‘Stuurman van je eigen leven’ is niet de gemeente maar het individu het uitgangspunt.
Includerend beleid
De gemeente tracht met ‘includerend beleid’ de nodige voorwaarden te scheppen om dit scenario te realiseren. Vervolgens zijn individuen zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van de WMO. Het derde scenario ‘De burger en zijn verbanden’ stelt de burger en het particulier initiatief centraal. Burgers maken deel uit van verschillende verbanden, zoals de familie, sportvereniging, kerk of belangenorganisatie. Het scenario toont aan hoe dergelijke verbanden, meer dan nu het geval is, kunnen worden benut bij de vormgeving van de nieuwe wet.
Aanbevelingen
De RMO heeft geen uitgesproken voorkeur voor het ene of andere scenario. In de praktijk zijn tal van mengvormen mogelijk, waarover de gemeenten en gemeentelijke partijen zelf beslissingen moeten nemen. De RMO doet de volgende aanbevelingen:
- Het inhoudelijke debat over wat de gemeente met de WMO wil bereiken moet worden gestimuleerd. Daarbij kunnen de scenario’s behulpzaam zijn. De gemeente dient het initiatief te nemen. Het debat moet wel open, zonder uitkomst vooraf, worden gevoerd.
- De gemeente kan het debat aanwakkeren door gegevens over de participatie van (kwetsbare) burgers, hun behoeften en de toegankelijkheid van voorzieningen binnen de gemeente openbaar te maken.
- Het Rijk moet aan de volgende voorwaarden voor de inhoudelijke invulling van de WMO blijven voldoen: voldoende financiële ruimte, beleidsvrijheid voor gemeenten en mogelijkheden om WMO-zaken met aanpalende beleidsterreinen pragmatisch af te stemmen.