De wensen van zorgcliënten in Europa
In het 4e Clingendael European Health Forum staat dit jaar het thema “de wensen van zorg cliënten in Europa”centraal. Dit thema is om twee redenen gekozen. Ten eerste omdat de rol van de cliënt in de gezondheidszorg steeds belangrijker wordt. Bij vrijwel alle grote politieke vraagstukken als kostenbeheersing, vraagsturing, versterking van de vraagzijde en innovatie speelt de cliënt een grote rol. Ten tweede wordt de Europese component in de gezondheidszorg steeds belangrijker. Hoewel de verwachtingen zijn dat het niet snel zal gaan en de nationale overheden proberen de zorg buiten de invloedsfeer van de EU te houden, is het duidelijk dat er een proces van convergentie in Europa is ingezet.
Complicerende factor
Bij het proces van convergentie zijn de verschillen tussen de landen een complicerende factor. Er is inmiddels het een en ander bekend over de verschillen tussen de landen in de organisatie van het aanbod en het verzekeringsstelsel. Er is echter nog betrekkelijk weinig onderzoek gedaan naar de verschillen tussen de preferenties van cliënten in de lidstaten.
De RVZ onderzoek gedaan naar de wensen van cliënten in België, Duitsland, Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Wensen
Hiervoor heeft TNS NIPO onderzoek gedaan in de vijf landen. Hierbij is gekeken naar de wensen van cliënten ten aanzien van keuzemogelijkheden in de verschillende fases van het zorgproces en op het gebied van innovatie en zorg in het buitenland. Het NIVEL heeft per land het aanbod en het stelsel in kaart gebracht. Op basis van deze gegevens heeft de RVZ per land een profiel opgesteld. Het bleek dat de wensen van cliënten, de inrichting van het aanbod en het stelsel over het algemeen in hoge mate bij elkaar aansluiten. Alleen in Nederland bleken cliënten meer keuzevrijheid en keuzemogelijkheden te willen hebben en tonen bereidheid hiervoor te betalen.
Grote onderlinge verschillen
Het blijkt dus dat de landen grote onderlinge verschillen vertonen. Dit geldt voor de vraag en het aanbod. Hoewel het een hachelijke onderneming is om conclusies te trekken uit een landenvergelijking, was het wel mogelijk een aantal observaties te doen op basis van de verhouding tussen vraag en aanbod per land. Zo bleek onder andere dat cliënten in landen met keuzemogelijkheden meer waardering hadden voor keuzemogelijkheden in de zorg dan cliënten in landen met minder keuzemogelijkheden. Ook wezen de analyses uit dat meer keuzevrijheid niet per definitie betekende dat cliënten voor een directe gang naar de specialist kozen. En bleken cliënten, ondanks de aanwezigheid van eigen bijdragen, toch bereid meer te betalen mits dit duidelijk meerwaarde oplevert.
Aanzienlijke obstakels
Uit de landenvergelijking werd duidelijk dat er zijn dus nog aanzienlijke obstakels op de weg naar een Europese gezondheidszorg. Toch zijn er weldegelijk factoren aan te geven die deze ontwikkeling kunnen versnellen. De RVZ heeft op basis van deze factoren en de resultaten uit het cliëntenonderzoek een schets gegeven van een Europese gezondheidszorg.
Regionaal georiënteerd
De RVZ schetst het beeld van een Europese zorg die deels regionaal georiënteerd zal blijven. Vooral voor de zorg voor oudere cliënten en cliënten met chronische aandoeningen zal tot deze categorie behoren. Maar ook de laagcomplexe zorg voor andere groepen blijft regionaal georiënteerd. Het aanbod voor deze groepen cliënten moet als belangrijkste kenmerken diversiteit, flexibiliteit en doelmatigheid hebben.
Hoogcomplexe zorg
Een ander deel, de hoogcomplexe zorg en zorg voor aandoeningen waar nog maar beperkt antwoorden voor zijn als Alzheimer en de ziekte van Parkinson zal mogelijk in expertise centra op Europees niveau georganiseerd worden.
Wat betreft het verzekeringsstelsel ziet de RVZ de voordelen van een Europese basisverzekering. Daarbij is echter de vraag of deze zal ontstaan en in welke mate en op welke manier solidariteit vorm zal krijgen.