Gezondheidsachterstanden van groepen Nederlanders hangen vaak samen met maatschappelijke problemen die langere tijd duren en elkaar kunnen versterken. Denk aan werkloosheid, een laag inkomen, schulden, een ongezonde leefomgeving en een gebrek aan sociale relaties. De wijk waar je geboren en getogen bent, maakt ook verschil. Steeds meer regionale en lokale programma’s proberen door de aanpak van deze problemen hardnekkige gezondheidsachterstanden tegen te gaan en lopen daarbij tegen obstakels aan. In dit advies geven we aanbevelingen over hoe hiermee om te gaan.
Dit advies is een vervolg op het essay Gezondheidsverschillen voorbij. Met onze aanbevelingen richten we ons op landelijke partijen die de voorwaarden scheppen voor lokale en regionale programma’s gericht op het terugdringen van gezondheidsachterstanden. Dat zijn de regering, het parlement en de departementen, maar ook landelijke organisaties zoals het RIVM, het Zorginstituut Nederland en zorgverzekeraars. Daarbij richten we ons ook nadrukkelijk op landelijke instituties en organisaties die werken op andere beleidsterreinen dan de zorg en die van invloed zijn op gezondheidsachterstanden, zoals het onderwijs en sociale zekerheid. Met ons advies willen we deze landelijke partijen een handreiking bieden, zodat zij optimaal kunnen bijdragen aan regionaal en lokaal succes in het terugdringen van gezondheidsachterstanden.
Aanpak
Na een literatuurstudie hebben we met ruim 45 deskundigen gesproken: beleidsmakers, politici, wetenschappers, vertegenwoordigers van landelijke organisaties als Pharos, VNG, Alles is Gezondheid, het RIVM, GGD GHOR Nederland en ZonMw. Drie programma’s hebben we nader onderzocht: Trendbreuk Zuid-Limburg, Kracht van de Veenkoloniën en het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid. Met in totaal 37 betrokkenen bij deze programma’s hebben we in 3 afzonderlijke focusgroepen gesproken over (landelijke) voorwaarden waaronder zij hun programma’s uitvoeren.
De opbrengst van de interviews en de focusgroepen en mogelijke aanbevelingen zijn besproken in verschillende overleggen op zowel landelijk als lokaal niveau.
Op 3 maart neemt Aletta Winsemius deel aan een panel tijdens de feestelijke online lancering van het Preventie Overleg Groningen. De discussie is te volgen via Youtube.
Deze middag wordt georganiseerd vanuit het programma Kans voor de Veenkoloniën. De middagconferentie ‘Van Kansarm naar Kansrijk – Gezondheidsverschillen voorbij’ wordt geleid door burgemeester Eric van Oosterhout. Het gaat om een interactief programma met onder andere een bijdrage van Aletta Winsemius. Lees meer
Op 1 november nam RVS-directeur Stannie Driessen het frietmanifest in ontvangst. Dit is een reactie van ProFri op het RVS advies Een eerlijke kans op gezond leven. De RVS roept op tot een dialoog om Nederland samen gezonder te maken. Zie nieuwsbericht.
Raadslid Erik Dannenberg vertelde meer over het advies tijdens een conferentie van Trendbreuk Zuid-Limburg. Een terugblik van de conferentie is te lezen via de website van Trendbreuk.
Op 30 september spreekt Aletta Winsemius over het advies op een symposium van het Vitaliteitsnetwerk Nederland. Dit is via YouTube terug te bekijken (vanaf 1:21).
Aletta Winsemius sprak over dit advies in een uitzending die in het kader stond van de sociaal-maatschappelijke opgave in de Metropool Regio Amsterdam. Het gesprek is terug te bekijken via deze link (vanaf ca. 25:50).
Stannie Driessen nam op 31 mei deel aan het Pakhuis de Zwijger programma over Gezonde leefomgeving, aflevering 3: ‘Iedereen aan de stadsvitaminen’. Deze aflevering ging over hoe we gezondheid in de stad voor iedereen mogelijk maken. Stannie Driessen ging samen met Wouter Veldhuis, Eveline van Leeuwen en Lyongo Juliana in gesprek. Wie is iedereen? Hoe worden ook oude wijken gezonder? En hoe ziet een stad eruit die gezond is voor iedereen? Via deze link kunt u de aflevering terugkijken.
Dit advies werd tijdens de jaarconferentie 2021 van de RVS besproken tijdens één van de workshops en in de afsluitende plenaire paneldiscussie ‘Aanpak gezondheidsachterstanden: wat kunt u doen?’. Via deze link kunt u de discussie terug bekijken.
