Met de kennis van later. Naar een toekomstgericht zorgbeleid
Dit advies schetst twee toekomstscenario’s voor de gezondheidszorg: Polderaars en Kosmopolieten. Mensen kunnen in de nabije toekomst zelf meer aan hun gezondheid doen, zorgtaken oppakken, en gezamenlijk zorg inkopen en risico’s delen. Hiervoor moeten we afscheid nemen van de verzorgingsstaat en moeten mensen meer zeggenschap krijgen over de zorg die ze ontvangen. Hoe snel dit zal gaan is echter onzeker. Deze onzekerheid geldt ook voor de solidariteit in de zorg bij oplopende zorguitgaven. Een verplichte verzekering tegen hoge, onvoorziene zorgkosten blijft nodig. Maar er zijn scenario’s denkbaar dat deze moet worden beperkt tot een maximum prijs van gezondheidswinst of dat mensen minder zorg dan nu collectief willen financieren, en er ruimte komt voor meer vrije keus.
Vergaande automatisering van zorg, zorg op afstand, robotisering en verschuiving van zorgtaken naar mensen zelf, zijn nodig om de zorg betaalbaar te houden en de zorg minder afhankelijk te maken van zorgpersoneel. Als de Europese grenzen in de zorg verdwijnen, biedt dit perspectief op betere en goedkopere zorg, maar wordt het moeilijker voor de overheid om een eigen zorgstelsel met solidaire kenmerken in te richten.
Welk probleem lost dit advies op?
Toekomstige ontwikkelingen zullen de zorg en de manier waarop we met onze gezondheid omgaan veranderen. Om kansen te benutten en om te kunnen gaan met de dilemma’s die op de zorg afkomen, is het verstandig dat overheid, zorgpartijen en burgers zich van deze veranderingen bewust zijn, en hierover tijdig een open dialoog aan gaan.
Wat zijn de gevolgen voor de burger?
Mensen zullen in de toekomst meer zelf doen, meer zelf betalen, en meer verantwoordelijkheid dragen voor hun gezondheid en zorg. Dit kan niet zonder dat mensen meer zeggenschap krijgen over de zorg en hulpverlening, en het initiatief terugveroveren op de verzorgingsstaat.
Wat zijn de gevolgen voor zorgaanbieders en zorgprofessionals?
Zorgprofessionals gaan patiënten en hun familie meer ondersteunen bij wat ze zelf kunnen doen, en moeten zich voorbereiden op meer werken met techniek en met zorg op afstand. Ook moeten zij rekening houden met een krimpende arbeidsmarkt in de zorg voor zover deze collectief verzekerd is, en kansen benutten bij nieuwe ondernemingen in de zorg.
Wat zijn de gevolgen voor zorgverzekeraars?
Voor zover burgers zelf de zorg in gaan kopen en onderling risico’s delen, zullen de taken van zorgverzekeraars verschuiven.
Wat zijn de gevolgen voor de overheid?
De overheid moet in de stelselinrichting ruimte bieden aan de wens van burgers om meer zeggenschap en regie te nemen over hun zorg. De overheid moet zich voorbereiden op Europese ontwikkelingen die een betere kwaliteit en betaalbaarheid van zorg kunnen opleveren, maar die de mogelijkheid kunnen inperken om een eigen zorgstelsel met sociale kenmerken in te richten.