Zorg op afstand dichterbij? Digitale zorg na de coronacrisis

Tijdens de coronacrisis hebben patiënten en zorgverleners noodgedwongen in korte tijd veel nieuwe ervaringen opgedaan met digitale zorg. Vooral het gebruik van beeldbellen heeft een enorme vlucht genomen. Waar innovaties de afgelopen jaren moeizaam van de grond kwamen, was er door de coronacrisis vaak geen andere keus. In dit advies beantwoordt de RVS de vraag die het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport tijdens de coronacrisis stelde: hoe zij de snelle en zinvolle ontwikkelingen van digitale zorg op een goede manier kan continueren. Dat is een urgente vraag nu fysiek contact weer vaker mogelijk is.

Beeld: ©RVS

Continueren van zinvolle ontwikkelingen van digitale zorg

Volgens de Raad is het niet evident dat zinvolle ontwikkelingen op het gebied van digitale zorg worden gecontinueerd na de coronacrisis. Terwijl dit wel van belang is, net als het meenemen van de lessen en ervaringen bij het vernieuwen van zorgpraktijken. Om dat te bereiken moet er volgens de RVS een omslag komen. Er moet niet langer gefocust worden op het investeren in digitale infrastructuur en opschalen van bestaande toepassingen, maar op het stimuleren van een lerende praktijk waarin digitale zorg gericht kan worden ontwikkeld. Dat vraagt niet zozeer het vasthouden of opschalen van wat nu is ontwikkeld, maar het voortbouwen op de beweging in de praktijk die ten tijde van corona is ontstaan. In dit advies geeft de RVS aanbevelingen over hoe daartoe te komen.

Focus advies

De Raad richt zich in dit advies – naast de brede ervaringen met beeldbellen – in het bijzonder op ontwikkelingen op het gebied van telebegeleiding voor chronische patiënten en patiënten die revalideren van een operatie in de curatieve zorg. Daarnaast kijken we specifiek naar ontwikkelingen op het gebied van digitale zorg in de huisartsenpraktijk. Onderlinge informatie-uitwisseling tussen zorgverleners, de ontwikkeling van de CoronaMelder en consumenten ehealth, zoals leefstijlapps, vallen buiten de scope van dit advies.

Totstandkoming advies

Dit advies is in korte tijd tot stand gekomen om het momentum dat ten tijde van de coronacrisis is ontstaan niet voorbij te laten gaan. We hebben een zo goed mogelijk beeld gevormd van de ontwikkelingen van de afgelopen maanden. Ten eerste door burgers en professionals te bevragen in de periodieke raadplegingen van de RVS tijdens de coronacrisis. Ook hebben we in een reeks interviews ervaringen en reflecties opgehaald bij mensen die dagelijks met het thema bezig zijn, als onderzoeker, in de praktijk van zorg of hulp, of vanuit bestuurlijk of beleidsmatig perspectief. Daar waar mogelijk hebben we ons gebaseerd op recente onderzoeken en inventarisaties die door anderen zijn uitgevoerd. Ten slotte is waardevolle input opgehaald bij de leden van VeRS, het talentennetwerk van de RVS. Hierbij bouwden we voort op eerdere adviezen die wij over het thema hebben uitgebracht. En op de signalementen van het drieluik ' De ethiek van e-health' van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid.

Digitale dialoog

Op 3 december gingen de RVS, NZa en ZIN met onder andere zorginnovators, zorgverleners en adviseurs in gesprek over het vervolg van digitale zorg. Dit volgde naar aanleiding van verschillende recente adviezen over digitale zorg van deze partijen. De deelnemers deelden hun visie op wat zij nodig hebben om digitale zorg beter te kunnen toepassen, ontwikkelen of inbedden. Voornaamste conclusie: er is vooral behoefte aan domeinoverstijgende vormen van bekostiging én aan de mogelijkheid om van anderen te kunnen leren en hierop voort te bouwen. We publiceerden hierover een uitgebreid verslag voor VWS. Bekijk de afsluiting van de digitale dialoog terug.

Projectgroep

  • Dr. ir. D.A.J (Daan) Dohmen

  • Prof. dr. A.J. (Jeannette) Pols

  • E.J.J. (Evert) Schot MSc

  • Dr. R. (Richard) Heijink

  • J. (Jan-Luuk) Hoff MSc