De derde levensfase: het geschenk van de eeuw

De Raad is van mening dat de waarde van de derde levensfase in het huidige maatschappelijke debat en in beleid, regelgeving en arrangementen te weinig aandacht krijgt. Er gaat veel aandacht uit naar kwetsbare, eenzame en afhankelijke veelal oude ouderen. Tegelijkertijd is er het beeld van de genietende, consumerende en vitale jonge oudere die net met pensioen is: reizen, concertbezoek, lekker eten, samen fietsen. Deze clichébeelden dienen vervangen te worden door een realistischer en vollediger beeld van de diverse groep jonge ouderen die onze samenleving rijk is. Mensen in de derde levensfase zouden vaker en op een passende manier kunnen worden uitgenodigd om deel te blijven nemen aan de maatschappij.

Raad voor Volksgezondheid & Samenleving: De derde levensfase, het geschenk van de eeuw

De derde levensfase als gemeenschappelijke verantwoordelijkheid

Het gebrek aan aandacht voor mensen in derde levensfase lijkt te suggereren dat de manier waarop zij hun leven inrichten in onze samenleving als een individuele vrijheid en keuze wordt beschouwd. De RVS stelt voorop dat iedereen zijn of haar levenswijze zo veel mogelijk naar eigen wens moet kunnen inrichten. Tegelijkertijd benadrukt de Raad dat de beschikbaarheid en toegankelijkheid van deze keuzes een collectief belang dient en ook een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is. Keuzes die mensen in de derde levensfase op individueel niveau maken, zijn sterk afhankelijk van collectieve of maatschappelijke arrangementen, normen en omstandigheden. Bovendien hebben keuzes van mensen in de derde levensfase invloed op de mogelijkheden van andere groepen in de maatschappij. Ook met het oog op de toekomst is het zinvol om aandacht te besteden aan de derde levensfase. Mensen in de derde levensfase zouden zelf vaker en eerder kunnen nadenken over hoe ze oud willen worden, zodat ze maatregelen kunnen nemen. Desgewenst zouden werkgevers, ouderenbonden, gemeenten en anderen hen daarin kunnen faciliteren.

Inspiratie voor de derde levensfase

Met dit advies hoopt de RVS burgers en beleidsmakers te inspireren. We laten zien welke mogelijkheden de derde levensfase biedt, zowel voor mensen in deze levensfase als voor de maatschappij. Hoe kan de samenleving beter aansluiten bij de wensen en behoeften van mensen in de derde levensfase, zodat zij meer mogelijkheden hebben om met hun kennis, ervaring en talenten bij te dragen aan de samenleving? En hoe helpt dit hen om prettig ouder te worden en zich voor te bereiden op hun vierde levensfase, waarin zij meer hulpbehoevend zullen zijn? De concrete uitwerking ervan dient in de praktijk plaats te vinden in dialoog tussen betrokken partijen. Juist door met elkaar in gesprek te gaan en af te stemmen wat waardevol is voor mensen in de derde levensfase, kan beleid worden gevormd dat echt effect heeft en kunnen innovaties worden ingevoerd die werkelijk zullen leiden tot maatschappelijke verschuivingen. De Raad hoopt met dit advies deze dialoog in gang te zetten.

Projectgroep

Blogreeks De derde levensfase

De maatschappelijke discussie over de derde levensfase is in volle gang. Greet Prins (oud Raadslid) Wakkerde de discussie in 2018 aan op het Beter Oud jaarcongres en Trouw met de prijsvraag over de YEP's in 2019.

De RVS is een blogreeks gestart over welke concrete maatregelen & arrangementen nodig zijn om het potentieel van de derde levensfase te verzilveren. Hoe zorgen we voor de juiste beweging?

Lees hier de blogs in deze reeks:

In de media